Psautier (Sint-Catharinadal de Hasselt, vers 1450-1500)

Notice créée le 2024-08-24 à 13:35 par Nicolas Ruffini-Ronzani (nruffini).

Psautier (Sint-Catharinadal de Hasselt, vers 1450-1500)

0088

Manuscrit complet

Vers 1450-1500

Couvent Sint-Catharinadal de Hasselt (Limbourg)

ff. 1-6v, Calendar, use of Rome, with feasts in red and brown, not full, with additions by three hands. The second hand added two feasts in red: “Sint Franciscus ons heilige vader” (St. Francis, our holy father, 4 October) and “Sinte Quintinus merteler patroen” (St. Quintinus, martyr and patron, 31 October). The third hand added feasts of Franciscan saints and saints especially venerated in Flanders in brown ink: “Sint Joest dach confecoer” (St. Judoc, confessor, 11 June), “Sint Loey dach bisscop” (St. Eligius, bishop [of Noyon], 25 June), “Sancta Clara joncvrouwe” (St. Clare, virgin, 12 August), “Sancte Loduwicij episcopi minrebruder” (St. Louis, bishop [of Toulouse] and lesser friar, 19 August), “Sancte Ludowicus coninc” (St. Louis, king [of France], 25 August), “Sancte Remaclus bisscop van Tongeren” (St. Remacle, bishop of Tongeren, 3 September), “Dat Sancte Franciscus di heilige wonden ontfinc” (St. Francis receiving the stigmata, 16 August) and “Sancte Elzearius grave confessor vander derden ordenen” (Saint Elzéar, count [of Ariano] and confessor of the Third Order, 28 September). The fourth hand added general feasts in brown ink: “Sint Josep dach” (St. Joseph’s day, 19 March), “opverrysnes Jhesu Christi domini” (Resurrection of Christ, 27 March), “Sint Ambrosius” (St. Ambrose, 1 April), “Mercus dach ewangelist” (St. Mark, evangelist, 25 April), “Peternelle dach” (St. Petronilla, 31 May) and “Jhesus Christus bliscap op Monte Tabor” (Transfiguration of Christ on Mount Tabor, 5 July);

ff. 7-198v, Beatus vir qui non abijt in concilio impiorum et in via peccatorum non stetit: et in cathedra pestilentie non sedit [Ps. 1.1]. Die sententie in tgemeyne, [Prologue], incipit, “Die prophete in desen salm als in enen prologo. dats voirredene in den hoefde ende inden beghinsele dits boecs sprect vanden ghenen die dat hoeft ende beginsel is alre dinghen … Maer die nuwe Adam dats Christus die de sonden af ghedeluwet heeft. is allene salich ende onbesmet. Want si en heeft in gheenre deser drie manieren ghesondicht noch seghen [sic] god noch in hen selven noch in sinen enen mensche”; [ff. 8r–198v, Psalms 1–150], Psalm I, incipit: ”Salich is die man die niet af en ghinc inden raet der ongodliker menschen … Loiftene in wael ludenden bellen met accorde. Loiftene in cymbalen der volhertiger blijscap. allen gheesten moet loeven den here. Hier neemt de sauter een inde. Deo gracias”.

Psalms 1-150, beginning with a prologue.

ff. 199-214, [Canticles], Hier beghinnen die cantiken. Te mectenen. [sic] Sinte Ambrosius. ende Augustinus. Te deum laudamus, incipit: “Die god loven wi. die here belien wi Alle eertrike eert di ewige vader … Ende hi sal weder gelden wrake in hoeren vianden. ende hi sal genedich wesen den lande sijns volcs. Glorie si den vader ende den soen. ende den heyligen gheest Als was inden beginne”;

f. 214v, [Prayer to the Holy Sacrament], Dit es een schoen ghebedeken totten weerdighen heileghen sacramente, incipit, “Eya du levende vrucht du suete gemme du vrolike paradijs appeldes bloeyenden vaderliken herten Du suete denne van cypers inden wijngaert van Engadij … Soete hemelsche vrucht make huden lustich den dorren mont mijnre zielen met dijnre dierre spijsen ende preciose drancke Amen”;

ff. 214v-215v, [Prayer to the Holy Sacrament], Noch totten heileghen sacramente, incipit, “O here ic en ben niet werdich dattu onder mijn daec in gaen soldeste mer ic verhope my van aldusdaniger goedertierenheit ende ghenadicheit Ich sieke mensche gae totten medesine des levens … Coemt ewige mynne ende verenicht u met my Ende ic met u soe dat ghi van my noch ic van u nummermeer ghesceiden en moeten werden Amen”;

f. 215v, [Prayer attributed to St. Gregory the Great], Dit gebet sprac Sunte Gregorius doen hem onse lieve here openbaerde met sinen heilegen wonden, incipit, “O lieve here Jhesu Christe sencke my in die diepheit alle dijnre wonden Ende vergheeft my alle mijn sonden O here vader drucket my in dijn heilege bloet Ende make my levende in dijn heilege doot … Ende geeft my aflaet lieve here van alle mynen sonden doer uwen heilegher wond en wille Amen”; [ff. 216-217v, blank but ruled];

f. 218rv, [Prayer to the Virgin], incipit, “O uut vercoren heylge moder ende maghet Maria erke der heylger der dryvoldicheit ende serheyt der vieghen coren der heylger ynghelen … Maria maghet ende moder Jhesus Christus moder der ontfermherticheit doer alle dese lieflijke beide soe staet mij bij inder heylger porten daer ic mijn vyande spreken moet amen”;

f. 218v, [Notes on the places of birth and death of Jesus], incipit, “In Beddelen [= Bethlehem] so waes hij gheboren Ihesus daer mijn troest aen staet”; “Te Jheruselem had Christus die doot vercoren in hem dat mijn leven henen gaet amen”; [ff. 219-222v, blank].

Source : https://www.textmanuscripts.com/medieval/vernacular-medieval-psalter-105532?country[]=the-low-countries&inventorySearch=4&p=24

-

139 x 100 mm

222 fol.

Parchemin

-

-

Description codicologique complète : https://www.textmanuscripts.com/medieval/vernacular-medieval-psalter-105532?country[]=the-low-countries&inventorySearch=4&p=24

-

Nicolas Ruffini-Ronzani, « Psautier (Sint-Catharinadal de Hasselt, vers 1450-1500) », in GUARD : Guarantee Unpreserved Archives Remain Documented, Nicolas Ruffini-Ronzani et Sébastien de Valeriola (éds.), n° 0088, 2024, URL : https://guard.ulb.be/doku.php?id=notice:manuscrit:0088.